Rodzina Radziwiłłów nabyła Nieśwież w 1533 r. Pierwszymi właścicielami byli Mikołaj Radziwiłł i jego brat Jan. Wcześniej ów zamek, wybudowany w średniowieczu, należał do rodziny Kiszków. W 1551 r. tutaj zostały sprowadzone radziwiłłowskie archiwa, a w 1586 r. cały majątek został zamieniony w ordynację.
W 1582 r. marszałek wielki litewski Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (Sierotka) na ruinach dawnych fortyfikacji rozpoczął budowę monumentalnego renesansowo - barokowego zamku na planie kwadratu, projektu Jana Marii Bernardoniego. Budowla została ukończona w 1604 r., z wyjątkiem galerii, które dobudowano pół wieku później. Na jej 4 narożnikach zostały stworzone ośmiokątne wieże.
Zespół pałacowy był przebudowywany i odbudowywany wiele razy na przestrzeni wieków - w duchu klasycyzmu, neogotyku, modernizmu. Ciekawą postacią zamieszkująca dobra nieświeskie był Karol Stanisław Radziwiłł (Panie Kochanku), przeciwnik Stanisława Augusta Poniatowskiego, znany z przepychu i rozpustnego życia.
W dwudziestoleciu międzywojennym nieświeski zamek zasłynął ze spotkania marszałka Józefa Piłsudskiego z polskimi arystokratami, manifestując chęć współpracy z kołami ziemiańskimi. Do tego spotkania doprowadził m.in. Stanisław Mackiewicz, który tak opisywał wnętrza zamku w Nieświeżu: "Olbrzymie zamczysko składało się z sal ozdobionych setkami radziwiłłowskich portretów, setkami zbroi i rozwieszonymi pasami słuckimi (...) jedynym oświetleniem były świece. Światła tych świec, niespokojne i nastrojowe, kładły się na kolorach odwiecznych portretów. odbijały się blaskami w zbrojach". W tym czasie na zamku znajdowało się około 2.000 kompletów zbroi, setki bezcennych obrazów, kolekcji przeróżnych eksponatów, pamiątki rodzinne Radziwiłłów. Po zakończeniu II wojny światowej Radziwiłłowie i inni Polacy z Kresów Wschodnich zostali wygnani z ziemi ojczystej. Nieśwież został wcielony do Białorusi, władze białoruskie przekształciły wspaniałą rezydencję Radziwiłłów w sanatorium. Zamek był sukcesywnie ograbiany i niszczony (podobnie poczyniono z wielowiekowym parkiem), z dawnych wspaniałości sztuki europejskiej i bogatego wystroju wewnętrznego zostało zaledwie kilka pieców i kominków, oraz gdzieniegdzie "strzępy" przedwojennego parkietu.
Mimo, że w 1994 r. zespół zamkowy został uznany za narodowy pomnik historii i kultury przez władze białoruskie, a w 2005 r. dzięki wielkim wysiłkom i inicjatywie m.in.Polaków, architektoniczny, rezydencjalny i kulturalny zespół rodu Radziwiłłów został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO, jego profanacja nie ustała. Rekonstrukcja zamku pociągnęła za sobą wiele ostrych krytyk ze względu na nieuzasadnione prace i dopuszczenie do zniszczeń. W 2002 r. z powodu karygodnych zaniedbań najwyższe piętro budynku zostało zniszczone przez pożar. Władze Białorusi przebudowały także zwieńczenie wieży w stylu rosyjsko-prawosławnym niszcząc pierwotny wygląd zamku. W marcu 2008 r. podczas prac renowacyjnych Białorusini wyburzyli część zamku - zniszczona została jedna z galerii łączących główny korpus pałacowy ze skrzydłem bocznym zamku.
To jedna z ładniejszych kartek z Białorusi jaką otrzymałam :)
2 komentarze:
a ja właśnie odkryłam, że jedna z kartek z Białorusi, którą nadawczyni błędnie określiła UNESCOwym Mirem jest Nieśwież właśnie, również UNESCOwy. i tak przypadkiem dorobiłam się 120-go obiektu UNESCO na blogu :)
No popatrz, to jednak mój blog się do czegoś przydaje :D
Prześlij komentarz